Alexander Hamilton önderliğinde ABD, 1820 yılından 1950 yılına kadarki her dönemde dünyadaki en korumacı politikaları uygulayan iki ülkeden birisi olmuştur. Ancak 2. Dünya Savaşı’ndan sonra harap olmuş Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında ABD’nin yüksek bir arz kapasitesi fazlalığı vardı. Bu sebepten elindeki arz kapasitesini etkin bir şekilde kullanabilmek için serbest ticaret politikalarını hayata geçirdi. Bretton Woods konferansı, ABD için yeni bir söyleme geçişin ilk fırsatıydı.
Bretton Woods konferansı ile gümrük ve tarife antlaşmaları uygulanmaya başladı. İlk olarak Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) ile dünya ülkelerinin korumacı politikalardan uzaklaşması, uluslarası ticarette serbestleşmesi gibi kurallar ilan edildi. ABD, dünya sanayi üretiminde liderliği ele aldıktan sonra vergi oranlarını düşürmüş ve savaştan çıkmış, dünyanın geri kalanındaki gelişmemiş ülkelerden de aynı hareketi, üstelik daha fazlasını ummuştur. Az bir zaman sonra ise dünyanın hâkimi büyük devletlerin oluşturduğu G7 grubu tarafından Washington Konsensüsü olarak adlandırılan bir iktisat ve politika paketi yürürlüğe kondu.
‘Bugünün sanayileşmiş ülkeleri, serbest piyasa politikalarını benimsedikleri, bu politikalara kararlı bir şekilde bağlı kaldıkları için büyüyüp zenginleşmişlerdir. Devlet müdahaleciliği daima başarısızlığa mahkûmdur.’ tezi ile yolan çıkan ABD, Alexander Hamilton’u çoktan unutmuş, Adam Smith ve David Ricardo’yu izlenilmesi gereken ekonomik birer kahraman olarak tüm dünyaya tanıtmıştır.
Bu yeni söyleme geçiş, şüphesiz ki en fazla ABD’ye yaramıştır. Şu an ABD, nominal olarak dünyanın en büyük ve satınalma gücü paritesi bakımından ikinci büyük ekonomisidir.(1) ABD, küresel ekonomik sistemin içerisinde büyük bir güce sahip olmuştur ancak bu gücün devamlılığını sağlamak birden fazla güç merkezinin olduğu günümüz dünyasında gittikçe güçleşmektedir. Özellikle dünya ekonomik sahnesine hızlı bir giriş yapan Çin, ABD için önemli bir tehdit haline gelmiştir. ABD ise, başkan Trump ile artık uzun yıllardır unuttuğu kişiye, Alexander Hamilton’a geri dönecek midir? Gelecek yazımızda açıklama umudu ile…
- “Report for Selected Countries and Subjects”. Uluslararası Para Fonu. 15 Ocak 2017